Aile Planlaması Nedir, Nasıl Yapılır?

Aile planlaması nedir?

Çiftlerin istedikleri zamanda, istediği sayıda çocuk sahibi olabilmesi ve çocuklarının sağlıklı gelişimi için uygun aralıklarla gebelik planının yapılmasını amaçlayan düzenleme programına, aile planlaması denir. Aile planlaması, çocuk sayısında bir sınırlandırmanın getirildiği uygulama değildir. Ancak çiftlerin kültürel ve sosyoekomik düzeyi doğrultusunda bakabileceği sayıda çocuk sahibi olması gerektiğini vurgular. Kısacası gebelik kısıtlaması yerine, çocukların sağlıklı bir şekilde büyüyebileceği uygun şartların sağlanması ve çiftlerin ilgilenebileceği çocuk sayısının korunmasını amaçlamaktadır.

Özellikle ebeveynlerinin çocuklarının sağlıklı gelişimini destekleyebilmesi için ayıracağı sürenin yeterli olması gerekir. Örneğin; Çocuklar arasında yaş farkının çok az olduğu durumlarda, annenin her iki çocuğu ile aynı anda ilgilenmesi ve gerekli eğitimi verebilmesi oldukça zordur. Ayrıca annenin yaşadığı yorgunluk ve stres hali de, hatalı davranışlar sergilemesine neden olarak, çocukların gelişimini etkilemektedir. Bu nedenle çocukların hem fiziksel hem de psikolojik olarak gelişiminin yeterli olmadığı durumlarda, ilerleyen dönemlerde ciddi sorunlar yaşanabilmektedir. İnsan karakteri küçük yaşlardan itibaren oluşum göstermeye başlar. Ebeveynlerin ekonomik düzeyi, çocuk sayısı ve eğitim anlayışı çocukların sağlıklı karakterinde belirleyici rol oynar. Bu nedenle kişinin bakabileceği sayıda ve ailesi için en uygun zamandan çocuk sahibi olabilmesi için aile planlaması yapılmaktadır.

Hamilelikler arası süre neden önemli?

Aile planlamasındaki amaç, çiftlerin maddi açıdan çocuklarına bakabileceği en uygun dönemin ve çocuk sayısının belirlenmesidir. Çiftlerin; çocukların ihtiyacını karşılayabilmesi, fiziksel ve psikolojik gelişimi sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi için zamana ihtiyaçları vardır. Hem çocukların hem de ebeveynlerin yıpranmadan gereken bakımı ve eğitimi yapabilmesi için gebelikler arasında belli bir sürenin olması, bebek sağlığı ve çocuk sağlığı açısından önemli bir faktördür. Mutlu ve sağlıklı bir aile için hamilelikler arası sürenin önemi aşağıdaki gibi olmaktadır:

Kısa aralıklarla dünya gelen bebeklerin gelişimler olumsuz yönde etkilenebilmektedir.
Hamilelikler arası sürenin en az 2 yıl olması gerekir. 2 yıldan daha kısa aralıklarla dünyaya gelen bebeklerde ölüm riski %50 oranlarına çıkabilmektedir.
Doğumlar arasında en az 2 yıl fark olan çocuklarda, zihinsel ve fiziksel olarak 2 yıldan daha kısa süreden dünyaya gelen çocuklara oranla daha sağlıklı gelişim görülmektedir.
Ayrıca 2 yaşındaki bir çocuğun gelişimini etkileyen en önemli risk ise, aileye yeni bir üyenin dâhil olmasıdır.
Bir annenin doğumdan sonra fizyolojik ve psikolojik açıdan kendini toparlayabilmesi için en az iki seneye ihtiyacı vardır.

Aile planlaması neden yapılır?

Toplumun aile planlaması hakkında bilinçlendirilmesi
Aile planlaması bireylere uygulanan temel sağlık hizmetlerinden birisidir. Bu hizmet sayesinde, ailelerin çocuk sahibi olabilmesi için uygun şartların belirlenmesi ve uygunluk doğrultusunda çocuk sahibi olması sağlanmaktadır. Aile planlaması kapsamında hem bebekler sağlıklı bir şekilde büyür, hem de ailenin bebeğine sunabileceği imkanlar arttırılmış olur.

İstenmeyen gebelikleri önlemek
İstenmeyen gebelik sonucunda anne adayının tıbbi olarak sonlandırdığı gebelikler söz konusu olabilir. Bu operasyon, anne adayının psikolojisini etkilerken, ilerleyen dönemlerde çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle kişinin çocuk sahibi olabilmesi için gereken sürenin belirlenmesi ile istenmeyen gebeliklerin önüne geçilebilmektedir.

Çok sayıda doğumun engellemesi
Aşırı sayıda doğum yapmak, annenin fiziksel ve psikolojik olarak ciddi oranda yıpranmasına neden olmaktadır. Ayrıca ailenin maddi olarak bakabileceği sayıda çocuk sahibi olması, hem çocukların sağlığı, hem de kendi sağlıkları için önem kazanmaktadır. Bunun yanı sıra üç doğumdan sonra annenin doğum ile ilgili karşılaşabileceği risk faktörleri artış göstermektedir. Özellikle beşinci doğumdan sonra anne ve bebek ölümü riski artmaktadır.

Hamilelikler arası sürenin belirlenmesi
Kısa aralıklarla doğum yapmak annenin fiziksel ve psikolojik sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle annenin fizyolojik olarak kendini toparlayabilmesi için en az 2 yıla ihtiyacı vardır. Bu süre zarfında annenin gebelik sürecinde yaşadığı değişimler ve sorunlar ortadan kalkarak, toparlanarak sağlığına kavuşmaktadır.

Doğum için uygun yaşın belirlenmesi
Kadınların doğurganlıklarının en verimli olduğu yaşlar, 20 ile 35 yaş arasıdır. Bu yaşlarda vücut gebelik için uygunken, anne adayı da çocuğu ile ilgilenebilecek olgunluğa erişmiş olur. Ancak 18 yaşından önce ve 35 yaşından sonra elde edilen gebelikler, anne ve bebek için hayati risk oluşturmaktadır.

Sağlıklı çocuklardan oluşan sağlıklı bir toplum
Çocuk sayısının artmasına bağlı olarak ailenin çocuklarına sunabilecekleri maddi ve manevi destek yetersiz olmaktadır. Bu nedenle ailenin bakabileceği sayıda çocuk sahibi olması; çocukların sağlıklı birer birey olmalarında önemli rol oynarken, sağlıklı toplumun temellerini oluşturulmaktadır.