Çikolata Kisti Nedenleri Nelerdir?

Endometriozis (çikolata kisti) nedir?

 

Endometriozis yani çikolata kisti, rahim içini döşeyen endometrium tabakasının rahim dışında herhangi bir karın içi organına yerleşmesi ve her ay gerçekleştirdiği kanama ritüelinin bir ürünü olarak çevre dokularda çikolata görünümünü andıran kistik oluşum olarak, kadın hastalıkları arasında yer almaktadır. Çikolata kistinin neden olduğuna dair bilimsel olarak açıklanmış bir bilgi bulunmamaktadır. Fakat diğer kadın hastalıklarında olduğu gibi genetik yatkınlığın söz konusu olabileceği düşünülmektedir. Yapılan araştırmalara göre anne, kız kardeş ve teyze gibi yakın aile bireylerinde çikolata kisti hikayesi var ise, kişide de görülme ihtimali artmaktadır.

Endometrium tabakası bilindiği üzere rahim içinde her ay adet kanamalarını gerçekleştiren bir fonksiyonelliğe sahiptir. Rahim dışında konumlanmasına rağmen, rahim içindeki davranışını yerleştiği bölgede de sergilediği için diğer organları da etkileyerek çeşitli sağlık sorunlarına yol açmaktadır.

 

Çikolata kistinin belirtileri nelerdir?

• Ağrılı cinsel ilişki
• Adet dönemlerinde bağırsak aktivitesinin artması
• Yoğun ve sancılı adet görme
• Adet dönemlerinde idrar yaparken yanma ve ağrı
• Adet dönemlerinden önce şiddetli ağrı
• Konumlandığı bölgeye bağlı olarak çocuk sahibi olmayı engelleyici olumsuz etkisi ile kısırlık sorununa yol açmaktadır.

Çikolata kistinin nedenleri nelerdir?

Çikolata kistinin neden olduğuna dair bilimsel bir veri bulunmamaktadır. Ancak aşağıdaki faktörlerin etkisi ile oluşum gösterdiği düşünülmektedir:

 

Menstrüel kanın ters yönde akımı

Her ay düzenli bir şekilde hormonlar vasıtası ile kalınlaşarak dökülen endometrium tabakası kalıntılarının rahimden gelen bir miktar kan ile dışarıya atılması sonucunda adet kanaması meydana gelmektedir. Ancak vücut dışına doğru ilerleyen kan akışının ters yöne doğru akması halinde, endometrium tabakasının karın içi herhangi bir organa yerleşmesine neden olabilmektedir. Herhangi bir sağlık sorunu olmayan kadınların yaklaşık %90’nın ters yönde akım tespit edilmiştir. Fakat buna rağmen her kadında çikolata kisti görülmemektedir. Çikolata kistinin ters yönde akımla birlikte bağışıklık sisteminin etkileşiminin bir ürünü olarak ortaya çıktığı düşülmektedir. Kısacası menstrüel kanın ters yönde akmasında bağışıklık sisteminin işlevsel fonksiyonlarının yeterli olması ile endometrium kalıntılarının temizleyebilmesi halinde çikolata kistinin oluşum riski önlenmektedir. Fakat bağışıklık sistemi yeterli düzeyde olmayan ve ters yönde akım gerçekleşen vakalarda sonuçlar çikolata kistinin oluşmasına neden olabileceği yönündedir.

 

Menarş yaşı (ilk adet görme yaşı)

İlk adetini normalden daha erken yaşlarda gören, sık ve uzun bir süre adet gören kadınlarda, östrojen hormonuna uzun süreli maruz kalma ve hastalık gelişebilme ihtimalinin artabileceği düşüncesi ile çikolata kisti nedenleri arasında yer almaktadır.

 

Cerrahi müdahale sonucunda kan dolaşımı ve lenf yolu ile yayılım

Daha önceden göz ve karaciğer gibi organları kapsayan bir takım hastalıkların tedavisinde yapılan cerrahi operasyonlar nedeni ile bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilmekledir. Bu bölgelerde yaşanan sistemik sorunların kan ya da lenf yolu ile vücuda yayılması sonucunda, çikolata kistine neden olabilir.

 

Genetik faktör

Yapılan araştırmalara göre anne, teyze veya kız kardeşte çikolata kistinin olması halinde, kişide de görülme ihtimali artmaktadır.

 

Çikolata kisti (endometriozis) nasıl teşhis edilir?

Çikolata kistinin şiddetli belirtileri ile başvuran hastalara yapılan kan testleri ve ultrason muayeneleri ile kolaylıkla teşhis edilmektedir. Ancak kesin tanı için patolojik değerlendirmenin yapılması gerekir. Genellikle ultrason kontrollerinde çikolata kistinin kendi has görüntüsünün elde edilmesi ile saptanabilmektedir.

 

Çikolata kistinin tedavisi var mı?

Çikolata kistinin teşhis edilmesi halinde hastanın yaş, kist büyüklüğü ve çocuk sahibi olma istediği doğrultusunda en uygun tedavi seçenekleri belirlenmektedir. Ancak çikolata kistinin kesin ve etkili tedavisi cerrahi operasyonla kistin çıkarılmasıdır. Çikolata kistinin çıkarılması amacı ile yapılan cerrahi müdahalelere kistektomi adı verilir ve uzman bir ekip tarafından gerçekleştirilmesi ile operasyon esnasında karşılaşılabilecek komplikasyonlar ve operasyon sonrasında kistin tekrar etme olasılığı azaltılmaktadır. Genellikle tekrar etme olasılığını yüksel olması nedeni ile cerrahi müdahalenin ardından ilaç tedavisi uygulanmaktadır.